Teknoloji çağının ürünü olan telefon hatta cep telefonu için, İslamî bir kural konabilir mi? Cep telefonu kullanmanın da takvası nasıl olacak?
Önce bir noktayı aydınlatalım:
İslam nedir? Namaz, oruç veya Ramazan’da Kur’an okumak mıdır?
Yoksa bu ve benzeri ibadetler İslam’ın parçaları mıdır?
Hayatımızın hangi bölümünü, bu bölümü ile İslam ilgilenmez diyerek ‘İslam dışında’ tutabiliriz? Kesinlikle İslam ‘hayat’ demektir. Allah’ın mülkü olan her yerde O’nun sözü caridir. Eğer O, bir hikmete binaen bazı alanları kulları için serbest bırakmış ise, biz o alanlarda dilediğimiz gibi tavır belirleyebiliriz.
Telefon büyük bir nimet olduğu kadar, kullanımında ikinci insanlarla beraberliği gerektiren yönler bulunduğuna göre önümüzde dikkatten kaçırılmaması gereken bir ‘kul hakkı’ ihtimali vardır. Telefon gerçekten büyük bir nimettir; her nimet gibi telefonun da şükrü ifa edilmelidir. Takdir edersiniz ki, bir nimetin en güzel şükür çeşitlerinden biri de o nimetin yerli yerinde kullanılmasıdır. Ayrıca bizi tuvaletten başlayan bir edep halkası içerisinde tutan dinimizin, genel kurallardan esinlenerek oluşturulmuş bir telefon kültürü adabına kayıtsız kalmayacağı muhakkaktır. Çoluk çocuğun eline düştü diye biz seviyemizi düşüremeyiz.
Telefon adabı olarak şu hususları ön planda tutabiliriz:
Bir: Kesinlikle, uygun vakitlerde telefon kullanabiliriz. Kur’an’ımız, bir evin çocukları için dahi yatak odalarına girilemez saatler belirlemiştir. Bu uygun vakitleri genellemek istemiyorum. Ancak arayan ve aranan arasında özel bir bağ yoksa yatsı namazından sonrası ve sabahın erken saatleri telefon görüşmesi için uygunsuz vakitlerdir. Namaz saatlerinde bir erkek mü’minin camide olacağı bilindiğine göre, cep telefonunun çaldırılması oldukça saygısız bir durumdur. Namaz kılan bir mü’mini arayan, ya namaz kılmayan biridir ya da namazda rahatsız edilmemek gibi bir nezaketin sahibi değildir, iki durum da edep dışıdır.
İki: İsraf telefonda da haramdır. Telefonda israftan söz edildiğinde lütfen sadece kontör israfında kilitlenip kalmayalım. Zaman israf edilebilir bir nimet midir?
Üç: Telefon zili üç defadan fazla çaldırılmamalıdır. Eğer aranması zorunlu bir durum söz konusu ise, iki rekâat namazın kılınabileceği kadar bir vakit geçtikten sonra, tekrar bir üç defa daha çaldırılabilir.
Dört: Telefonla konuşmaya başlarken ve bitirirken selam ilk ve son cümlemiz olmalıdır.
Beş: Telefon eden kendisini tanıtarak konuşmaya başlamalıdır. Bu sünnettir.
Altı: Telefonlarımızın zil seslerini müzik türü olmayan seslere ayarlamalıyız. Telefonumuzda çalan ses, bizim kimliğimizi hissettirmiş olabilir.
Yedi: Başka birine ait telefonu izinsiz kullanmak veya şehir içi gibi ucuz bir konuşma yapmaya izin alıp, pahalı bir görüşme yapmak caiz değildir.
Sekiz: ‘Alo’ sesi yabancılara aittir. Biz mecburiyet olmadıkça bize ait olanı söyleyelim.
Dokuz: Cep telefonlarının ulu orta kullanılması bir görgüsüzlük çeşididir. Önünde hürmetle durulması gerekenlerin yanında telefon kapalı bulundurulmalı, görüşmeler sonra yapılmalıdır.