Şu hadisi şerifi nasıl anlamalıyız? Hayatımızda uygulama durumu denir? Yaptığımız iş din diyanet işi haricinde değil ise nasıl yapalım. Sürekli kafamı kurcalayan bu ve buna benzer hadisler mevcut. Ubade B. Samit r.a. anlatıyor:
Ben ehl-i suffa’dan bazı insanlara kitabı Kur’anı öğretmiştim.Bunun üzerine onlardan bir adam bana bir yay hediye etti.Ben de bu yay benim için önemli bir mal değildir ve onunla Allah yolunda atış yaparım diye gidip Rasulullah’a (s.a.v) soracağım” dedim ve gidip sordum: “Ya Resulallah!… Kendilerine yazı ve Kuran öğrettiğim kimselerden biri bana bir yay hediye etti; ki o benim için değerli bir mal değildir; ve ben onunla Allah yolunda atış yaparım?”… Bunun üzerine Rasulullah a.s.bana şu cevabı verdi:
“Eğer nar (ateş) den (boynuna) bir takı takınmayı seversen, kabul et!”(Ebu Davud)
Hadis kitaplarımızdaki hadislerin bazıları, farklı zamanlarda farklı şahıslara söylenmiş sözlerden oluşur. Farklı durumları, yani o hadisin kime neden söylendiğine dair bilgiyi bilmedikçe o hadislerden gerekli istifadeyi yapamayız. Hatta böyle hadisler yanlış düşüncelere bile neden olabilmektedir. Özellikle bu hadis hakkında şu noktaları tespit edebiliriz:
a- Hadisi şerif, Kur’an öğretmeye karşı ücret almayı yasaklayan ifadeyi yansıtmaktadır. Buna binaen de böyle bir ücret almanın caiz olmayacağı hükmüne kail olan ulema vardır. Ama başka hadislerde de izin veren ifadeler vardır. Bu nedenle her iki kanaldaki bilgileri ortak bir paydada değerlendirerek sonuca ulaşmak gerekmektedir.
b- Durumu ayrıntılı bir şekilde ele alıp meseleyi duruma göre değerlendiren ulema da vardır. Fetva da umumen bu mantıkla verilmektedir: Müslümanlar arasında Kur’an öğretecekler bulunabiliyorsa yani mesele bir kişinin veya bir iki kişinin eline düşmemişse ücret talebi caizdir. Aksi takdirde Kur’an öğretmek farzı ayın haline geleceğinden ondan ücret talep edilmesi caiz olmaz.
Allah’a emanet olun.