Selamünaleyküm. Kurban ve bayram konusunu okurken bir meseleye takıldım. Kurban kesmeye niyetlenen mükellefin, Zilhicce ayının on gününde tırnaklarından ve kıllarından almaması müstehab mıdır? Fakat kendi tırnak ve kıllarından mı yoksa kurban hayvanın mı çıkaramadım? Araştırdığım kitapların bazılarını ve düşüncemi madde halinde arz edeyim.
1- Merhum Ömer Nasuhi Bilmen hoca efendi’nin ilmihal kitabında bayram konusunda şu geçiyor:
“Kurban kesecek kimse, tırnaklarını ve başının saçlarını kesmeyi te’hîr eder. Bu menduptur. Fakat bu te’hîr keraheti celbedecek bir müddetle olmamalıdır. Bu müddetin âzâmî haddi ise kırk gündür.” (“tırnaklarını” ve “başının saçlarını” derken, kurban kesecek kimseye atfediliyor. Üstelik ” mekruh olan âzâmî 40 gün” insanla alakalıdır. Kurban hayvanda mevzu bahis değil. İbni Abidin Reddul Muhtar’da da böyledir.)
2- Halebî Sagîr`in Arapça metninde ” ve yendubu limen erade en yudahhiye te’hîru taklimil ezfâri ve halkir ra’si.” geçiyor. (Burda da kurban kesmek isteyenle alakalı olduğunu anlıyorum, çünkü taklîmul ezfâri ve halkur ra’si kurbana atfedilmiyor.”men erade en yudahhiye” kastediliyor.)
3- Müslim şerhinde bunun hikmeti izah edilirken, muhrime benzetiliyor ve cehennemden azad olmak için vücudun bütün uzuvlarının kemal üzere kalmasıdır, deniliyor. Başka Müslim şerhinde “Muhrime benzemek için” sözü tenkid ediliyor. (hasil-i kelam, bu tartışmalar insanla alakalıdır, hayvanla değil.)
4- Öbür yandan ama sahih-i müslim’de “kurban kesmek isteyerek zilhicce ayının onuna varan kimsenin hayvanın kılından veya tırnaklarından bir şey almasının yasaklanması babı” geçiyor. Bu kafamı karıştırdı. Burada açıkça izah edilirken, neden âlimlerimiz ibarelerde kurbanla alakalı olduğunu yazmıyorlar.
Bu yazılarımda hiçbir tenkide içeren niyetim yoktu. Gerçekten nasıl düşündüğümü yazdım. Yardımcı olabilirseniz mutlu olurum. Şimdi, zilhicce ayının on gününe giren, kurbanın tırnaklarından ve kıllarından mı almaması müstehab, yoksa kurban kesmek isteyenin mi?
Aleykümselam. Mesele şöyledir:
a- Bir hayvanı kurban etmek üzere satın alan veya ayıran kişi zilhicce günlerinde hayvan üzerinde sözünü ettiğimiz işleri yapmaz.
b- Kurban kesecek olan mümin de zilhicce günleri içinde tırnaklarını ve saçını kesmez. Bu kesmeme vacip düzeyinde değildir.İki kesmeme arasında bir bağlantı yoktur. Ya da iki ayrı tavsiye vardır diyebiliriz. ‘Saç’ ve ‘tırnak’ zikredildiğinde de bunu insan için anlamalıyız.