Selamünaleyküm Nureddin hocam. Araba şirketlerinin yüzde 0 faizle bankalar ( faizli bankalar diyeceğim ama sanırım Türkiye’de böyle bir ayrım yok) aracılığıyla taksitli araba sattıkları durumunu araştırmaktayız. Çeşitli hocalardan hem yazılar okuduk hem videolar izledik. Anladığımız kadarı ile taksitli satış ve bu satıştan doğan farklarda dini açıdan sıkıntı yok ama bu işlemin faiz kurumları aracılığı ile yapılmasından kaynaklanan bir sıkıntı var. Sizin de bu türden sorulara bu yönde bir cevabınızı okuduk. Bu noktada bizim aklımıza takılan durumlar şunlardır:
1) Sorun eğer bankayla iş yapmaksa kredi kartını geciktirmeden ödemek şartı ile bile olsa kredi kartı nasıl caiz olur? Kredi kartı da bir nevi bankaya bulaşmak değil midir? Çünkü kendinizin bu yönde yani ‘’Kredi kartı borcu, gecikmeden ödemek koşulu ile caizdir.’’ şeklinde bir fetvanız var.
2) Eğer kredi kartı caizse, bankaya bulaşma sıkıntısı olayı bu durumda ortadan kalkar ve yukarda bahsettiğimiz alışverişin bankayla yapılmasından kaynaklanan sıkıntı da ortadan kalkar diyebilir miyiz? Eğer diyemiyorsak neden diyemeyiz?
3) Yukarıda bahsettiğimiz alışverişin faizli kurumla çalışılmasının dışında başka bir sıkıntısı var mıdır? Varsa nelerdir?
4) Son olarak da hocam çevremizden şu şekilde yorumlar alıyoruz ve bizim de aklımız çelinmiyor değil. Şöyle ki: ’’Faizli kurumlar ile küçük çaplı iş ve işlemler (örneğin araba ya da ev almak gibi) hadi yapılmasın ama işinin çoğu banka ile olan ve derdi gerçekten helal yolla ticaret yapmak olan mümin iş adamları var, onlar ne yapacak o zaman?’’ şeklinde sorular var ve bunun acısını yaşayan iş adamları tanıdıklarımız var. Onlar için yorumunuz, öneriniz nedir?
Aleykümselam. Bankaya bulaşma anlamına gelen her şeyde fıkıh açısından bir sıkıntı oluşacağı muhakkaktır. Bu sıkıntıyı ikiye ayırabiliriz: Bankanın faizine bulaşma ve banka üzerinden faizine bulaşmadan da olsa iş yapma. Her ikisinde de sıkıntı olduğu muhakkaktır ama faizin kendisi ile sıkıntıya girmekle faizli bir yerde iş yapmaktan ötürü sıkıntıya girmeyi aynı tutamayız. Kredi kartını kullanmayı da bu açıdan ele alırız. Eğer kart faiz ödemesine neden oluyorsa birinci sıkıntı ortaya çıkar. Öyle bir faiz ödeme durumu olmuyorsa ikinci türden sıkıntı oluşur. İkinci türden bir sıkıntıyı da, belli bir zaruret ya da alternatifsizlik gibi kalıplara oturtabiliriz. Bu da kişinin imanı ve takvası ile alakalıdır. Burada faizli bir kurumla beraber bulunma riskini herkes kendi ölçüsünde değerlendirecektir.
Maalesef iş adamlarımızın sözünü ettiğiniz endişelerine çare üretebilecek durumda değilim. Onları ve bizi Allah Teâlâ’nın haramlardan muhafaza etmesine dua ediyorum.