İhlâs finanstan yaklaşık 25.000 TL alacağım var ve 2001 yılından beri tüm girişimlerime rağmen bu paramı alamadım. Kurum ne borcunu inkar etti ne de bugüne kadar herhangi bir ödeme yapmadılar. Adamlar her ay ödeme yaptıklarını söylemelerine rağmen kime ve ne miktarda ödeme yaptıkları hep meçhul kaldı. Geçenlerde İhlâs Ankara’daki pazarlama şirketinden aradılar ve ihlâs finanstaki alacağımı bu pazarlama şirketine temlik etmem durumunda 2011 yılının temmuz ayından itibaren her ay yaklaşık 750 TL ödemek kaydıyla 34 ayda bu borcu ödeyeceklerini söylediler. Bizde öyle de alamıyoruz böyle de alamıyoruz, belki bir umut sözlerinde dururlar diye temliki ister istemez kabul ettik. Ancak temlik şartnamesini okuduğumda şirketin ancak 6 ay üst üste borcunu ödememesi durumunda borcun muaccel olacağı söylenmekte. Yani şirket isterse 5 ay ödemeyip 6. ödediği takdirde herhangi bir temerrüde düşmüş olmayacağı gibi bizimde alacağımızın tamamını hemen talep etme gibi bir hakkımızda doğmayacaktır. İhlâs finansın 2001’de 5 yıl içinde borcun tamamı bitirilecek demesine karşılık 2006 yılında bir 5 yıl daha uzatılarak 2011 yılında bitirileceği söylenmiş, 2011 yılında ise yine bir 5 yıl daha uzatıma giderek 2016 yılına kadar borcun ödeme süresi uzatılmıştır. Yani anlayacağınız İhlâs bugüne kadar ki uygulamalarından dolayı şu anda bu paranın ödenip ödenmeyeceği veya hepsinin ödenip ödenmeyeceği, ödense bile dedikleri gibi her ay düzenli ödenip ödenmeyeceği hususunda hala şüphelerimiz tam manası ile gitmedi. Bu açıklamalardan sonra aklıma zekat ile ilgili soru takıldı ki bu konuda (belki tam manası ile belki ifade edemediğimdendir) kime sorduysam farklı cevaplar aldım ve kafam karıştı. Şimdi yukarıda belirtmiş olduğum açıklamalar çerçevesinde sizden ricam aşağıda kafama takılan sorulara cevap vermenizdir.
1. İhlas Finanstan olan alacağımın mahiyeti nedir? Şüpheli bir alacak mıdır? Yoksa kesin alacak kapsamında mıdır?
2. Bu temlik sözleşmesinden sonra bu alacak şüpheli ise kesin alacak kapsamına girmiş olarak kabul edilir mi?
3. Bu alacağın zekatı nasıl verilecek? Kimisi temlik yapman ile bu alacak kesin alacak kapsamına girmiştir bu nedenle 10 yıllık zekatının da verilmesi gerekir derken kimisi sadece tahsil ettiğin yılın zekatı verilir demektedir.
Hangisi doğrudur? Geçmişe yönelik 10 yıllık zekat vermem gerekiyor mu?
4. Ayrıca bu para düzenli ödense bile 34 ayda ödeneceği için geçmişe yönelik vermem gerekiyorsa 34 ayın sonunda tamamını alınca mı ödemem gerekiyor yoksa her taksiti alınca mı ödemem gerekiyor? Çünkü tamamını almamam durumunda ve firmada düzenli bir şekilde ödemezse ihlastan alacağım taksitler ancak zekata yeter.
5. Şu an Allah’a binlerce kez şükürler olsun ki yine zekat verebilecek durumdayım. Bu alacağı hiç almazsam bile ramazan ayında zekatımı vermeye çalışıyorum. Ramazan ayında zekatımı vereceğim sırada bu ihlastan alacağımın tamamını buna dahil edip o miktar üzerinden mi zekatımı vermem gerekir? Yoksa tahsil edilen miktarı dahil edip diğerlerini tahsil edince mi ödemem gerekiyor?
6. Bu para düzenli bir şekilde ödense dahi 34 ayda ödenecek ki firmanın düzenli ödememe ihtimali daha önceki uygulamalarından dolayı bizlere daha yüksek bir ihtimal gibi gelmektedir. Bu durumda bu zekatı her taksiti aldığımız zaman bunun 40 da birini zekata ayırarak ödeyebilir miyiz? Yoksa toplam alacak ne kadarsa onun üzerinde tamamını hesaplayıp da mı ödemek gerekiyor?
Bu konularda beni aydınlatırsanız sevinirim. Saygılarımla.
Sorduğunuz sorulara verilen cevapların farklılık arz etmesi normaldir. Zira fukaha arasında bu konuda farklı takdirler vardır. Benim de size vereceğim cevabı bu farklı takdirlerden birinin sonucuna dayalı bir cevap olarak alabilirsiniz. Alacağınızın kesin bir alacak olmadığı kanaatindeyim. Şüpheli bir alacak muamelesi yapmanız daha uygun olur. Buna göre de elinize geçen kısmının geçmiş birikimini ödeyerek zekât kısmını kapatmanız en uygunu olur. Sözünü ettiğiniz temlikle de her hangi bir değişiklik olmayacaktır. Yani paranızın ikinci bir isme aktarılmasının yeni bir hüküm gerektirmeyeceğini düşünüyorum. Allah Teala helal yemeyi içmeyi, mü’minlerin haklarına tecavüzden uzak kalmayı hepimize müyesser kılsın.